Egzamin na Architekturę w Warszawie 2012 – analiza.

Ze względu na duże zmiany w podejściu do budowy tematów egzaminacyjnych i ich oceny, którą zaobserwowałem w przeciągu ostatnich dwóch lat, zdecydowałem się szerzej opisać to zjawisko.

Wydaje się, że w roku 2011 osoby odpowiedzialne za rekrutacje na WAPW radykalnie zmieniły podejście do budowy egzaminu wstępnego, który zgodnie z ich odczuciem pozwalał wcześniej na cytowanie wyuczonych odpowiedzi rysunkowych – np. malowanie efektownych akwarelowych prac, które często poza efektownym wyglądem miały niewiele wspólnego z tematem egzaminu i profilem studiów. Reasumując, postanowiono tak przebudować egzamin aby komisja jak najmniej „łapała” się na wyuczone „sztuczki” młodzieży zdającej.

Pierwszym jasnym sygnałem, który pojawił się w styczniu 2011 było narzucenie techniki egzaminacyjnej – nie wiadomo było oczywiście jaka to będzie technika. Wydział Architektury słusznie uznał, że należy wyrównać szanse wszystkich osób zdających, tak aby osoby zdolne, których nie stać na rysowanie flamastrami czy malowanie akwarelą także mogły studiować na tym kierunku. Jak się okazało był to tylko czubek góry lodowej. W tamtym czasie, wiele osób porażona informacją opisaną powyżej nie zauważyła, że zmienił się także opis/profil obu zadań rysunkowych – a to właśnie okazało się kluczem do rozumienia egzaminu. m„Rysunek z wyobraźni” zmieniono na „rysunek sprawdzający predyspozycje w zakresie prezentacji, zapamiętywania i graficznej syntezy przestrzeni”, natomiast „rysunek z wyobraźni z elementami geometrii” na „rysunek sprawdzający predyspozycje w zakresie wyobraźni przestrzennej”. Aż dziwne, że prawie nikt tego nie zauważył, a wszyscy (łącznie z większością nauczycieli rysunku) skupili się na „nostalgii” za akwarelą czy flamastrem. To był tylko detal procesu, czubek góry lodowej !!! Tak więc na pierwszym etapie nie są mile widziane prace rysowane całkowicie z wyobraźni (wymyślone lub zaprojektowane) ponieważ ten etap ma sprawdzać inne umiejętności (patrz tytuł powyżej – jeszcze raz go przeczytaj). Osoby, które projektowały piękne wnętrza, starały się wymyśleć przestrzeń wystawy i jej cel bardzo często dostawały mało punktów. Natomiast osoby, które zacytowały wystawę lub obiekt, który rzeczywiście widziały otrzymywały punktów znacznie więcej. Wydaje się, że jakość graficzna i rysunkowa pracy miała tutaj wpływ tylko kosmetyczny. Znam przypadki, w których osoby rysujące słabo dostawały ponad 50 punktów za konkretną odpowiedz na temat, która nie była nawet specjalnie genialna – np. gitara elektryczna w witrynie sklepowej czy obraz na sztaludze oświetlony kierunkowym światłem spot’owym. Zdarzały się, także prace bardzo mądre i przemyślane np. wystawa Magdaleny Abakanowicz, przedstawiająca siedzące postaci bez głów – takie odpowiedzi były punktowane najwyżej, komisja miała bowiem pewność, że autor interesuje się światem sztuki i zapamiętuje wystawy, dzieła czy budynki, które odwiedził.

Drugi temat rysunkowy „rysunek sprawdzający predyspozycje w zakresie wyobraźni przestrzennej” był wyraźnie nastawiony na sprawdzenie możliwości wyobraźni przestrzennej kandydata. Zadanie z trójliściem było tak zbudowane aby każdy mógł je rozwiązać -  nawet osoba,  która wcześniej nie uczyła się  rysunku geometrii w perspektywie. Innym tematem jest sposób sprawdzania tego zadania, który wydaje się co najmniej kontrowersyjny – takie same jakościowo i merytorycznie prace potrafiły uzyskiwać zupełnie inne punktacje w zakresie od 5-ciu punktów do 95-ciu – nie potrafię powiedzieć z czego to wynikało, czy był jakiś klucz. Jeżeli tak – ja go nie rozumiem. W każdym wcześniejszym roczniku zadanie „geometryczne” było „pewniakiem” – jeżeli ktoś był dobry, dostawał dużo punktów, natomiast w roku 2012 nie zaobserwowałem takiej zależności. Możliwe jest, iż komisja już w trakcie oceniania prac (np. w połowie) stwierdziła, że prace są mocne i należy stawiać niższe oceny aby punkty maturalne miały większe znaczenie – można się tylko domyślać.

Ocena zadania modelarskiego  także podległa pewnym modyfikacjom, tutaj także można było zaobserwować wysokie punktacje za dobre pomysły będące ścisłą odpowiedzią na zadany temat – „Kompozycja otwarta i zamknięta w powiązaniu z obiektami zaobserwowanymi w przyrodzie”. Z drugiej strony kompozycje wyuczone i zacytowane na egzaminie jako dopasowanie cudzego pomysłu do tematu egzaminacyjnego najczęściej były nietrafione.

Reasumując – najrozsądniej jest skupiać się na intencji osoby, która przygotowała tematy i starać się jak najdokładniej, najciekawiej i najinteligentniej odpowiedzieć na temat. Jakość rysunku jest istotna ale jako kosmetyka – nie jest głównym wyznacznikiem oceny, ale pomaga. Ciekawe jest to, że jeżeli się głębiej zastanowić, w roczniku 2012 można było się dostać na studia nie używając perspektywy (nie znaczy to, że zachęcam do rezygnacji z budowy prac w perspektywie).

Jaka technika może być narzucona w roku 2013 ? Nie będzie to akwarela czy flamaster – są to techniki zbyt drogie aby Wydział Architektury mógł  sobie pozwolić na przygotowanie takich materiałów plastycznych. Raczej nie będzie to osławiony już „patyk maczany w tuszu” – równie dobrze można by zadać narysowanie pracy starym kardridgem do drukarki atramentowej… celem autora tematów nie jest znęcanie się nad kandydatami ani umazanie Wydziału Architektury powylewanym tuszem. Cóż więc będzie… ? Moim zdaniem dalej ołówek i/lub kredka. O ile w roku 2012 kredka była zadana jako dodatek, możliwe jest że w roku 2013 pomysł zostanie bardziej wykorzystany i kandydaci będą musieli stworzyć kilkukolorową pracę na pierwszy temat rysunkowy. Kredki są stosunkowo tanim narzędziem – więc jest to bardzo możliwe.

Plusem opisanej powyżej sytuacji jest fakt iż obecnie właściwie każdy kandydat może dostać się na studia dzienne, zmniejszono znaczenie wieloletnich „praktyk rysunkowych” na rzecz predyspozycji, umiejętności obserwacji i inteligencji twórczej.